"Karel? Dat is geen onaardige vent"
Dit zou een uitspraak kunnen zijn van een van mijn vrienden op de vraag: "Karel wat is dat nu voor een man?" Geen onaardige vent is natuurlijk een wat magere kwalificatie voor een vriend. Het mag dan ook duidelijk zijn dat de vriendenstatus deels op basis van andere kwaliteiten is verkregen.


"Niet onaardig" is natuurlijk ook heel iets anders dan "aardig". Ik denk dat ik de aardig-kwalificatie maar zelden zal krijgen. En eigenlijk ben ik het daar ook wel mee eens. In principe ben ik best aardig … maar ik heb ooit geleerd dat "in principe" eigenlijk "niet" betekent.
(Ik leerde dit tijdens een sollicitatiegesprek bij Wolters-Kluwer in Deventer. Ik was net afgestudeerd in Tilburg en solliciteerde naar een traineeship. Tijdens het gesprek kwam de vraag of ik er bezwaar tegen had in Groningen te gaan werken. "In principe niet" had ik toen gezegd. Mijn antwoord werd meteen met de grond gelijk gemaakt. "Hoezo in principe?" vroeg de recruiter. Het bleek een retorische vraag waarbij direct de uitleg volgde dat een dergelijke opmerking in een sollicitatiegesprek als "niet" moest worden geïnterpreteerd . En de recruiter had natuurlijk gelijk want ik schrok me natuurlijk rot bij de gedachte helemaal naar Groningen te moeten. Het gesprek was hierna ook vrij snel afgerond)


Kortom mijn eigen statement dat ik in principe best aardig ben geeft al een beetje aan dat dat eigenlijk ook weer niet zo is. Verbeterpuntje dus. 


Aardig zijn heeft natuurlijk veel voordelen. Wanneer je aardig bent fungeer je als een soort magneet op andere mensen en deze gaan op hun beurt ook aardiger doen tegen degene die zo aardig is. Mensen die aardig zijn krijgen meer kerstkaarten, worden vaker uitgenodigd op feesten, partijen en burenvisites en met voldoende aardige mensen krijgen we uiteindelijk natuurlijke een meer aardige wereld.

Niet iedereen hoeft aardig te zijn! Foto: Christine Appleby

Altijd aardig is ook niet goed
Nu hoor ik een aantal mensen al denken:
"Ho ho, altijd maar aardig is ook niet goed. Als ik naar mijn SM-meester(es) ga wil ik helemaal niet dat deze aardig tegen mij doet"
Ja, dat is natuurlijk ook weer waar.
(Ik vraag mezelf even af waar deze laatste 3 zinnen in een keer vandaan komen. Het heeft ook niets te maken met de context van dit artikel. Wellicht kun je dit SM-intermezzo als lezer dus het beste gewoon negeren… Wat natuurlijk weer onmogelijk is omdat de beelden van groezelige SM-kelders waar onaardige SM-meester(es)sen hun slaven op hardhandige wijze vernederen al in het brein zijn ontstaan. En als dat nog niet zo was is dat nu wel het geval dankzij mijn beschrijving ervan...
Misschien moet ik dit stukje er dan maar uit knippen. Het lijkt me inhoudelijk ook meer iets voor het gewoon een goed boek project.)


Terug naar het aardig zijn.
Vrij naar Johan Cruijf: Ieder voordeel heb z’n nadeel en vice versa. De magneetwerking van aardige mensen op de omgeving kan ook weer een nadeel zijn. Iedereen wil immers zijn/haar portie aardigheid bij de aardige persoon komen halen wat voor een aardig persoon ook weer wat teveel van het goede kan worden. Als niet-onaardig persoon heb ik daar weinig last van.


Het Albert Heijn experiment
Enige tijd terug heb ik een interessant aardigheids-experiment gedaan:
Bij de Albert Heijn in Veldhoven is vrijwel geen contact tussen de klanten en het personeel. Om deze toch wat kille bedoening te doorbreken had ik me voorgenomen structureel een praatje te gaan maken met de caissières. Dit is extra makkelijk dankzij de naamkaartjes van de medewerkers. Een praatje met de caissière ziet er bijvoorbeeld als volgt uit:
"Zo Joyce, je ziet dat ik deze keer goed aan de vitamientjes heb gedacht. Ik denk niet dat je vaak iemand met zoveel gezondheid voorbij ziet komen bij de kassa. Wel?"
of
"Hee Petra, druk vandaag zeg. Is dat voor jou lekker druk of beetje stressen geblazen?" etc.


Het leuke van het aardig-doen-tegen-caissières-in-de-AH-project was dat dit eigenlijk altijd enthousiast ontvangen werd. Vaak werd er gelachen, soms was er iets wat op een echt praatje leek, maar altijd even een moment waarop de medewerker uit de sleur van het werk getrokken werd. Kleine moeite, groot plezier!
Nadat het experiment enige liep begon ik zelfs al herkend te worden waarbij een caissière al moest lachen wanneer ik achter in de rij werd gespot. (nu weet je nooit zeker of dit lachen ’toelachen’ betreft of lachen omdat de dorpsgek gesignaleerd is, maar dit terzijde)


Ondanks het grote succes van het experiment ben ik er enige tijd geleden weer mee gestopt. Het voelde toch een beetje te gekunsteld aan. Aardig doen is iets anders als aardig zijn en er was iets teveel nep in mijn wat geforceerde benadering. Daarbij was de creativiteit aangaande caissière-gesprekken op een gegeven moment een beetje op. En dan verviel ik alweer iets te vaak in authentiek Karel-gedrag dat naar mijn eigen idee leuk is, maar door mijn omgeving zelden begrepen. (caissière noemt bedrag: ’34,75". Even twijfelend aankijken en dan zeggen: "OK Inge, daar ga ik mee akkoord. We hebben een deal!". Humor die helaas door hooguit 28,7% van de caissières wordt opgepikt maar waarbij het merendeel toch het idee krijgt dat er een ’vreemde meneer’ aan de kassa staat… )
Maar toch, het leermoment is er geweest en wanneer de situatie het ’naturel’ enigszins toelaat maak ik nu altijd een praatje. Zolang er maar iets van spontaniteit inzit. En het is dan altijd een win-win-situatie!


Aardig worden
Maar goed, de vraag is dus of je aardig kunt worden zodat je niet fakerig aardig hoeft te doen? Het vreemde is dat er in dit land waar je werkelijk overal cursussen voor hebt, ik geen cursussen gevonden in de zin "Aardig worden, aardig zijn" of "Hoe wordt ik een aardiger mens voor beginners?". Het lijkt erop dat je het aardig worden dus helemaal zelf moet doen.
Ook vraag ik me af of ’aardig zijn’ gewoon een aangeboren persoonlijkheidseigenschap is die je maar beperkt kunt beïnvloeden. Net zoals de voetbalkwaliteiten van Marco van Basten naar mijn idee een meer een gegeven talent is dan iets wat hijzelf heeft bewerkstelligd, zo is mijn ietwat magere aardigheidsindex wellicht ook gewoon in mijn genetisch profiel opgeslagen!? En moet ik dus gewoon tevreden zijn met mijn huidige niveau van aardigheid!?


Neemt niet weg dat ik besloten heb in 2007 een stuk aardiger te worden (zijn?).
(Een nieuw jaar betekent voor veel mensen goede voornemens. Deze werken natuurlijk bijna nooit. Het woord voornemen geeft al aan dat je iets voorneemt en niet dat je het ook gaat doen. Net zoals ’iets proberen’ vaak gedoemd is te mislukken. Beslissen iets te doen is dus beter! )

En mocht mijn beslissing om aardiger te worden onverhoopt toch niet slagen?
Dan is dit wel weer een aardig stukje geworden. Dat dan weer wel! (Hans Teeuwen)


Links:
Aardig zijn is te leren - Weblog Arjan Hooiveld  (met aardige info over aardig worden/zijn)
Aardig zijn is een kunst - Boek waarover in bovengenoemd weblog gesproken wordt.